Rumunia buduje pierwsze w Europie reaktory jądrowe SMR – lokalni mieszkańcy: "Wszyscy w wiosce się boją"
Rumunia chce stać się pionierem nowego rodzaju technologii energetyki jądrowej w Europie. W tym celu w środku wioski ma powstać kilka reaktorów modułowych. Mieszkańcy są sceptyczni.
Amerykańska firma NuScale chce zbudować pierwszy w Europie reaktor jądrowy SMR (Small Modular Reactor) w rumuńskiej gminie. Sebastian Burduja, rumuński minister energetyki, z zadowoleniem przyjął projekt. Z drugiej strony niektórzy mieszkańcy gminy byli bardzo zaniepokojeni.
Rumunia chce być liderem
Wioska Doicesti liczy około 4 200 mieszkańców. Znajduje się około 90 kilometrów na północny zachód od stolicy Bukaresztu. Miejsce to może przejść do historii ery energetyki jądrowej. Zaplanowano tam sześć SMR-ów, o czym donosi "Tagesschau". Na konferencji prasowej 21 marca Burduja wyraził radość z porozumienia, nazywając je "historycznym" dniem.
Przez wiele lat Rumunia przyzwyczaiła się do dyszenia za rozwojem sytuacji w innych krajach. Nadszedł czas, abyśmy kształtowali przyszłość świata. A przyszłość energetyki jest taka".
Jednocześnie minister wspomniał o możliwych zaletach technologii dla produkcji energii: "To bezpieczna energia. To energia po uczciwej cenie i czysta energia". Rząd rumuński chce odegrać tu pionierską rolę. Zdobytą w ten sposób przewagę wiedzy kraj wschodnioeuropejski planuje w przyszłości sprzedawać innym krajom.
Podczas gdy konwencjonalne reaktory jądrowe mają moc około 1400 megawatów (MW), nowe mini-reaktory jądrowe mają moc około 300 MW. Z drugiej strony są znacznie bardziej kompaktowe. Ponadto, jak podaje portal "E-Driver", wielu ekspertów określa SMR jako "znacznie bezpieczniejszy" niż zwykłe elektrownie jądrowe.
Mieszkańcy są zaniepokojeni
Pomimo wysokiej oceny bezpieczeństwa, niektórzy mieszkańcy wioski wyrazili swoje obawy dotyczące planowanego projektu. Jedna z mieszkanek, która rozmawiała z mediami, opisała, że mieszka tuż obok placu budowy. Martwi się o zdrowie dwójki swoich dzieci: "Myślę, że będą w niebezpieczeństwie".
Pewien mężczyzna powiedział: "Wszyscy w wiosce się boją". Wspomniał, że społeczność od dłuższego czasu cierpi z powodu zanieczyszczenia. Właśnie dlatego są krytyczni wobec budowy reaktorów jądrowych. "Eksperymentują na nas jak króliki doświadczalne" – powiedział mężczyzna.
Jak wyjaśnił członek Greenpeace Bukareszt, plac budowy znajduje się około 200 metrów od centrum miejscowości. Tym samym w przyszłości minireaktory będą zlokalizowane w pobliżu wielu mieszkańców.
W porównaniu z konwencjonalnymi dużymi elektrowniami jądrowymi, SMR mają tę zaletę, że zawierają mniej materiału radioaktywnego. Wymaga to kilku reaktorów, aby wygenerować taką samą moc jak elektrownia na dużą skalę.
Niepowodzenia dla NuScale
Dzięki projektowi realizowanemu w Rumunii NuScale ma nadzieję osiągnąć przełom w tej technologii. Oczekuje się, że do końca 2029 r. reaktory w Doicesti będą gotowe do działania. Do tej pory firma borykała się z problemami wynikającymi z błędnych obliczeń. W listopadzie 2023 roku NuScale ogłosił, że musi anulować flagowy i pilotażowy projekt elektrowni SMR w amerykańskim stanie Utah. Rząd USA wsparł ją kwotą 600 milionów dolarów (553 miliony euro). Następnie akcje NuScale spadły z 3 USD do 2 USD.
Na początku 2023 roku akcje były nadal warte od 10 do 11 USD, a pod koniec października 2023 roku spadły do 3 USD. Od tego czasu nieco się odbił i obecnie jest notowany na poziomie 6,26 USD (stan na 4 kwietnia 2024 r.).
Według rumuńskiego portalu "Nuclearelectrica" na całym świecie około 70 koncepcji SMR znajduje się obecnie na różnych etapach rozwoju i zatwierdzania. Żaden SMR nie osiągnął jeszcze stanu operacyjnego.
Jednak kilka krajów, takich jak Francja, Polska, Bułgaria, Wielka Brytania, USA i Kanada, przyspieszyło rozwój i ewentualne przyjęcie SMR. SMR firmy NuScale jako pierwszy otrzymał pozwolenie na budowę w USA. W UE przejdzie on wszystkie niezbędne etapy zatwierdzania.
Według "Bayern Innovativ" koncepcje SMR obejmują zarówno dzisiejsze reaktory lekkowodne, jak i inne koncepcje, takie jak reaktory wysokotemperaturowe lub reaktory ze stopionymi solami. SMR definiuje się jako: "Reaktory, w których pojedynczy reaktor ma moc elektryczną mniejszą niż 300 MW lub moc cieplną mniejszą niż 1000 MW mocy cieplnej. Mogą to być zarówno reaktory chłodzone wodą, jak i inne (niechłodzone wodą) koncepcje reaktorów".
- źródło